De verenigde staten lijken op het eerste zicht geen ontwikkelingsland, maar eerder een land dat als steunbasis diende om samen te werken met andere missielanden. Maar heel vroeg bij het allereerste ontstaan in de 16e eeuw waren er ook al missieposten van jeziueten en franciscanen vanuit Spanje naar de oud-spaanse kolonie, o.a. om armoede te bestrijden en religie aan te wakkeren. Hawaiï was voor 1959 nog geen onderdeel van de de Verenigde Staten, en daar werden ook missieposten opgezet voor ondersteuning in gezondheidszorg en religie. Het staat als land hier bij de verenigde staten vermeld alhoewel we het ook apart hadden kunnen opnemen in de lijst. Voor Zutendaal waren er Scheutisten in Arlington rond de jaren ‘50 - ’60, en sommigen waren eerst in de Filipijnen aangesteld.
Kolonie & context Koloniaal gezag: Spanje claimt Alta California in de 18e eeuw als noordgrens van Nieuw-Spanje. Aanloop: na de uitwijzing van de jezuïeten (1767) krijgt de franciscanenorde de leiding over de missie-expansie in het noorden. Doel: territorium bezetten & beveiligen (tegen o.a. Rusland/Engeland) via missie–presidio–pueblo-ketens, én evangelisatie/agrarische nederzettingen van inheemse volkeren. Eerste missionarissen & waarom Orde: Franciscanen (OFM). Leiding: Fray Junípero Serra (vanaf 1769). Motieven: religieus (bekering), politiek (grensverdediging/claim), economisch (zelfvoorzienende landbouwposten). Eerste missieposten (corridor SF–LA) Van zuid (LA-regio) naar noord (SF-regio), met stichtingsjaar: San Gabriel Arcángel (1771) – bij het huidige Los Angeles (Tongva/Gabrielino-gebied). San Buenaventura (1782) – Ventura (Chumash-gebied). Santa Barbara (1786) – sleutelpost + presidio. La Purísima Concepción (1787) – nabij Lompoc (Chumash). Santa Inés (1804) – Solvang. San Luis Obispo de Tolosa (1772) – iets noordelijker, maar in dezelfde kustcorridor. San Miguel Arcángel (1797) – Paso Robles-gebied. San Antonio de Padua (1771) & Soledad (1791) – binnenland langs de kustvallei. San Juan Bautista (1797) – Hollister. Santa Clara (1777) & San José (1797) – South/East Bay. San Francisco de Asís – “Mission Dolores” (1776) – in de baai van San Francisco (Ohlone/Ramaytush-gebied). (Samen waren er uiteindelijk 21 missies in Alta California; het segment SF–LA bevat er een groot deel.) Bevolking “toen” Vóór intensieve kolonisatie (rond 1769): ruwe schattingen ~250.000–300.000 inheemse bewoners in het huidige Californië (Ohlone, Tongva, Chumash, Salinan, Esselen, e.a.). Binnen het missiestelsel (ca. 1800–1815): snelle toename van “neofieten” (gedoopte inheemsen) per missie, gevolgd door sterke daling door epidemieën (mazelen, pokken, dysenterie), sterfte en weglopen. Evolutie & “hoogtepunt” 1769–1810: snelle uitbouw van de missie-keten; piek in landbouwproductie (graan, vee) en aantallen gedoopten. Na 1810: oorlogen in Mexico + afnemende toevoer; 1833: secularisatie-wet (missiegoederen geconfisqueerd, land geprivatiseerd) ? instorting van het klassieke missiemodel. 1846–1848: Amerikaanse overheersing; missies vervallen of worden parochies/monumenten. Armoede & waarom (toenmalige context) Geen “armoedepercentages” zoals vandaag; maar in de missies bestond een gerantsoeneerde, hiërarchische economie met gedwongen/halfgedwongen arbeid van inheemsen. De demografische ineenstorting door ziekten, gecombineerd met verlies aan autonomie/land en strafregimes, leidde tot structurele ontbering voor veel inheemse gemeenschappen. Moeilijkheden (hardnekkig) Ziekten & mortaliteit onder inheemse bevolkingen. Verzet & opstanden: o.a. Kumeyaay-aanval (1775, San Diego); Chumash-opstand (1824, Santa Barbara/La Purísima/Santa Inés). Logistiek: lange aanvoerroute over zee/land; tekorten aan ambachtslui/ijzer/gereedschap. Aardbevingen (bijv. 1812) beschadigden meerdere missies. Secularisatie (1833): wettelijke ontmanteling van het systeem maakte de missie-economie onhoudbaar. Belangrijkste accenten van het missiewerk Evangelisatie & catechese in lokale talen; Landbouw & veeteelt (zelfvoorziening, overschotten); Ambachten & bouw (adobe-architectuur, irrigatie, wagens, leerbewerking); Ruimtelijke ordening: de keten van missies op ~1 dagreis van elkaar (el camino real-logica) om verkeer, post en bestuur te borgen. belangrijke missieposten in de VS buiten Californië, met focus op de vroegste (Spaans/Frans/Russisch) én de vroege 19e/20e eeuw. Vroegste periode (16e–18e eeuw) Florida & Zuidoost (Spaans-katholiek) St. Augustine / Shrine of Nuestra Señora de la Leche (Nombre de Dios) – 1565: oudste permanente missieplek in de VS. Mission San Luis de Apalachee (Tallahassee) – 1656: groot Apalachee-missiecomplex. Zuidwest (Nieuw-Spanje) Nuevo México (Pueblo-missies) – vanaf 1598 (Oñate): o.a. San Juan de los Caballeros, San Miguel (Santa Fe); later ook Acoma (San Esteban, 1629). ? Grote tegenslag: Pueblo-opstand 1680. Arizona – San Xavier del Bac (Tohono O’odham) door jezuïeten vanaf 1692; huidig kerkgebouw 1783–97 (franciscanen). Texas (San Antonio-keten) – 1718–1731: San Antonio de Valero (Alamo), San José, Concepción, San Juan, Espada. Grote Meren & Mississippi-vallei (Frans-katholiek, jezuïeten) Sault Ste. Marie – 1668 (Fr. Marquette) en St. Ignace – 1671 (Michigan) voor Ojibwe/Anishinaabe. Kaskaskia (IL) – 1695; Cahokia (IL) – 1699; Detroit – 1701 (Fort + missie). New Orleans – 1727 (Ursulinen; onderwijs/ziekenzorg naast missie). Noord & Noordwest Alaska (Russisch-orthodox) – Kodiak, 1794 (St. Herman e.a.) ? uitgebreide orthodoxe zending onder Alutiiq/Aleut/Tlingit. 19e eeuw ? vroege 20e eeuw Oregon Country / Pacific Northwest Methodist Mission (Jason Lee) – 1834 (Willamette Valley). Katholiek (Blanchet & Demers) – vanaf 1838 (Fort Vancouver/Columbia-district). Plains & Midwest (protestants én katholiek) Osage Mission / St. Paul (KS) – 1847 (jezuïeten; onderwijs & drukkerij). Santee Dakota Mission (NE) – 1850s (presbyterianen). St. Ignatius Mission (MT) – 1854 (jezuïeten; Salish & Kootenai). Pine Ridge – Holy Rosary Mission/Red Cloud (SD) – 1888 (jez./later diocesaan). Zuidwest (na Mexicaans-Amerikaanse oorlog) Tucson-/Phoenix-gebied: franciscaanse en diocesane heropbouw van oudere missies, plus nieuwe parochie-missies voor inheemse en Mexicaanse gemeenschappen (late 19e eeuw). Oosten / Immigrantenpastoraat (stedelijke “home missions”) Vanaf 1860–1910: katholieke en protestantse “home mission”-netwerken in industriesteden (Iers/Italiaans/Poolse parochies; onderwijs/ziekenzorg door zustercongregaties). Waarom die posten? (kernmotieven) Grensbezetting & soevereiniteit (Spanje): ketens van missie–presidio–pueblo om gebied te claimen. Evangelisatie + landbouwselffunctie: bekering, vorming, akkerbouw/veeteelt. Handels- en reisroutes (Fransen): missies langs meren/rivieren. Pastoraat voor migranten/inheemsen (19e/20e eeuw): onderwijs, ziekenzorg, taalwerk. Moeilijkheden Epidemieën en demografische ineenstorting onder inheemse volkeren. Gewapend verzet/opstanden (Pueblo 1680; Chumash 1824 in Californië; diverse lokale conflicten elders). Secularisatie & regimewissels (Mexico’s secularisatie 1830s; overgang naar VS-gezag). Logistiek & natuur (afstanden, droogte, aardbevingen in het Westen).
Eerste (protestantse) missionarissen in Hawaï: kwamen met de ABCFM aan op de Thaddeus; eerst zicht op 30 maart 1820, ankeren in Kailua-Kona op 4 april 1820. Eerste katholieke missionarissen: de Congregatie van de Heilige Harten (Picpussen, SS.CC.) o.l.v. p. Alexis Bachelot arriveerde in 1827; aanvankelijk volgden persecuties en uitwijzing (1831), vóór latere tolerantie en opbouw. Vroege katholieke kernplek: de Cathedral Basilica of Our Lady of Peace (Honolulu) werd gewijd in 1843; dit is het historische centrum van de katholieke kerk op Hawaï. Als bekende missionaris kennen we pater Damiaan, die naar Molokai trok (van 1873-1889). En Scheut (CICM)? CICM/Scheut had geen vroege Hawaï-missie; de katholieke pioniers daar waren de Picpussen (SS.CC.), niet CICM. CICM-overzichten noemen Hawaï niet onder hun missievelden (CICM werkte o.a. in China/Mongolië, Congo, Filipijnen, enz.).
Missionhurst-CICM (de VS-provincie van CICM) gebruikt de VS als uitzend- en steunbasis en zendt personeel en steun naar meerdere buitenlandse missies. Concrete bestemmingen waaraan/waarbij de VS-provincie meewerkt of heeft meegewerkt, zijn o.a.: Dominicaanse Republiek – bewust opgezet (jaren 1950) als nabije “ad extra” missieveld waar VS-geboren CICM’ers ervaring konden opdoen; stond onder supervisie van de VS-provincie. Scribd +1 Guatemala, Mexico, Brazilië, Haïti – Amerika. missionhurst.org DR Congo, Kameroen, Senegal – Afrika. missionhurst.org Mongolië, Japan, Indonesië & Singapore, Taiwan & Hongkong, Filipijnen – Azië. missionhurst.org De eigen Missionhurst-pagina zegt het zo: hun priesters en broeders worden gezonden waar de aanwezigheid het meest nodig is, en de VS-provincie coördineert fondsenwerving voor projecten “in 22 landen wereldwijd” (naast eigen parochiewerk in o.a. Virginia, Texas en North Carolina). missionhurst.org +1 Waarom vanuit de VS? Uitzendbasis + roepingenwerving (noviciaat vanaf 1958) en mission awareness/fondsen (Missionhurst/Arlington, 1946). Praktisch trainingsveld dichtbij (met name Dominicaanse Republiek), vervolgens doorstroming naar andere landen. CICM kwam in de Verenigde Staten (1946) vooral om missaandeel/financiering en werving te organiseren, én als logistieke basis om overzee-missies (o.a. China, later ook de Filipijnen en andere landen) te ondersteunen. Daarna groeide het uit tot een volwaardige provincie met eigen vorming en parochies. Waarom in de VS? Financiële steun & mission awareness. In 1946 kocht CICM een huis in Arlington (VA)—Missionhurst—als basis voor de financiële steun van de China-missie en “andere groeiende missies”. Vroege jaren draaiden om mission appeals door het hele land. Vocation recruitment (Amerikaanse roepingen). Al vroeg werd beslist Amerikanen te rekruteren; in 1958 opende een noviciaat in de VS. CICM MISSION Opleiding/ervaringsveld nabij huis. De VS-provincie kreeg ook toezicht op nabije missies (bv. Dominicaanse Republiek) zodat VS-geboren CICM-priesters missionaire ervaring “ad extra” konden opdoen niet te ver van huis. Scribd Pastoraat in de VS zelf. Gaandeweg bleven CICM-missionarissen ook pastoraal werken in Amerikaanse bisdommen (bv. Arlington VA, Raleigh NC, San Antonio TX). Missionhurst CICM En de Filipijnen? De Filipijnen werden al in 1907/1909 een groot CICM-veld (eigen provincie). De VS-basis was geen startpunt voor de Filipijnen, maar hielp algemeen met fondsen, werving en logistiek die óók het Filipijnse werk ten goede kwamen. SMU Official Website Samengevat: CICM vestigde zich in de VS (1) om geld en draagvlak te werven voor China en andere missies (later inclusief de Filipijnen), (2) om Amerikaanse roepingen te vormen, en (3) om een duurzame uitvalsbasis te hebben voor zowel overzeese als lokale zending. Missionhurst CICM Missionhurst-CICM (de VS-provincie van CICM) gebruikt de VS als uitzend- en steunbasis en zendt personeel en steun naar meerdere buitenlandse missies. Concrete bestemmingen waaraan/waarbij de VS-provincie meewerkt of heeft meegewerkt, zijn o.a.: Dominicaanse Republiek – bewust opgezet (jaren 1950) als nabije “ad extra” missieveld waar VS-geboren CICM’ers ervaring konden opdoen; stond onder supervisie van de VS-provincie. Scribd Guatemala, Mexico, Brazilië, Haïti – Amerika. DR Congo, Kameroen, Senegal – Afrika. Mongolië, Japan, Indonesië & Singapore, Taiwan & Hongkong, Filipijnen – Azië. De eigen Missionhurst-pagina zegt het zo: hun priesters en broeders worden gezonden waar de aanwezigheid het meest nodig is, en de VS-provincie coördineert fondsenwerving voor projecten “in 22 landen wereldwijd” (naast eigen parochiewerk in o.a. Virginia, Texas en North Carolina). Waarom vanuit de VS? Uitzendbasis + roepingenwerving (noviciaat vanaf 1958) en mission awareness/fondsen (Missionhurst/Arlington, 1946). Praktisch trainingsveld dichtbij (met name Dominicaanse Republiek), vervolgens doorstroming naar andere landen.
Zutendaalse missionarissen Op een rijtje...
Op de wereldkaart...
Missiewerken/Missieleven
Artikels